Psikoterapi Nedir?

Psikoterapinin desteklediği problemler arasında günlük yaşamla başa çıkmada güçlükler, sevilen birinin ölümü gibi travma, tıbbi hastalık veya kaybın etkisi, depresyon veya anksiyete gibi spesifik zihinsel bozukluklar bulunur. Birkaç farklı psikoterapi türü vardır ve bazı türler belirli sorun veya sorunlarla daha iyi çalışabilir. Psikoterapi, ilaç veya diğer terapilerle birlikte kullanılabilir.

Psikoterapi Nedir?

Psikoterapi terimi, Antik Yunanca’da psyche (“nefes; ruh; ruh” anlamına gelir) ve therapeia‘dan (“ραπεία “şifa; tıbbi tedavi”) türetilir. Oxford İngilizce Sözlüğü psikoterapiyi “Zihin veya kişilik bozukluklarının psikolojik yöntemlerle tedavisi…” olarak tanımlamaktadır.

Psikoterapi sırasında psikolojik durumunuz ve ruh haliniz, duygularınız, düşünceleriniz ve davranışlarınız hakkında farkındalık sahibi olursunuz. Psikoterapi, yaşamınızı kontrol altına almayı ve sağlıklı başa çıkma becerileri ile zorlu durumlara nasıl cevap vereceğinizi öğrenmenize yardımcı olur.

Psikoterapi nedir sorusuna cevap verebilmek için psikoterapi oturumlarının içeriğini de incelemek gerekir.

Psikoterapi Seansı

Terapi bireysel, aile, çift veya grup ortamında yapılabilir ve hem çocuklara hem de yetişkinlere yardımcı olabilir. Seanslar genellikle haftada bir kez yaklaşık 30 dakika ila 50 dakika arasında yapılır. Hem hasta hem de terapistin psikoterapide aktif olarak yer alması gerekir. Kişi ve terapisti arasındaki güven ve ilişki, etkili bir şekilde birlikte çalışmak ve psikoterapiden faydalanmak için gereklidir.

Psikoterapi, kısa süreli (birkaç seans), acil sorunlarla uğraşan veya uzun süreli (aylar veya yıllar), uzun süredir devam eden ve karmaşık konularla uğraşabilir. Tedavinin amaçları ve ne sıklıkta ve ne kadar süre ile buluşulacağı düzenlemeleri hasta ve terapist tarafından birlikte planlanmaktadır.

Gizlilik, psikoterapinin temel bir gereksinimidir. Ayrıca, hastalar kişisel duygu ve düşüncelerini paylaşsalar da, bir terapistle yakın fiziksel temas asla uygun, kabul edilebilir veya yararlı değildir.

Psikoterapi Neden Uygulanır?

Psikoterapi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çoğu zihinsel sağlık probleminin tedavisinde yardımcı olabilir:

• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), fobiler, panik bozukluğu veya travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi anksiyete bozuklukları
• Depresyon veya bipolar bozukluk gibi duygudurum bozuklukları
• Alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı veya kompulsif kumar gibi bağımlılıklar
• Anoreksiya veya bulimia gibi yeme bozuklukları
• Borderline kişilik bozukluğu veya bağımlı kişilik bozukluğu gibi kişilik bozuklukları
• Şizofreni veya gerçeklikten kopmaya neden olan diğer bozukluklar (psikotik bozukluklar)

Psikoterapiden yararlanan herkese akıl hastalığı teşhisi konmaz. Psikoterapi, yaşamı herkesi etkileyebilecek bir dizi stres ve çatışmaya yardımcı olabilir. Örneğin, size yardımcı olabilir:

• Eşinizle veya hayatınızdaki başka biriyle çatışmaları çözün
• İş veya diğer durumlar nedeniyle endişe veya stresi hafifletmek
• Boşanma, sevilen birinin ölümü veya iş kaybı gibi büyük yaşam değişiklikleri ile başa çıkın
• Yol öfkesi veya pasif-agresif davranış gibi sağlıksız reaksiyonları yönetmeyi öğrenin
• Diyabet, kanser veya uzun süreli (kronik) ağrı gibi devam eden veya ciddi bir fiziksel sağlık problemi ile geçin
• Fiziksel veya cinsel istismardan veya şiddete tanık olmaktan kurtulun
• Fiziksel veya psikolojik bir nedenden kaynaklansın, cinsel problemlerle başa çıkın
• Uyumak veya uykuda kalmakta zorluk çekiyorsanız daha iyi uyuyun (uykusuzluk)

Bazı durumlarda, psikoterapi antidepresanlar gibi ilaçlar kadar etkili olabilir. Bununla birlikte, özel durumunuza bağlı olarak, tek başına psikoterapi zihinsel sağlık durumunun semptomlarını hafifletmek için yeterli olmayabilir. Ayrıca ilaçlara veya diğer tedavilere ihtiyacınız olabilir.

Psikoterapi Etkili midir?

Psikoterapi nedir sorusundan sonra gelen ilk soru “işe yarar mı?” şeklindedir. Araştırmalar, psikoterapi alan çoğu insanın semptomlarında rahatlama yaşadığını ve yaşamlarında daha iyi işlev görebildiklerini göstermektedir. Psikoterapiye katılan insanların yaklaşık yüzde 75’i psikoterapiden fayda sağladıklarını belirtmişlerdir. Psikoterapinin duygu ve davranışları iyileştirdiği, beyin ve vücuttaki olumlu değişikliklerle bağlantılı olduğu gösterilmiştir. Faydaları arasında daha az hasta gün, daha az sakatlık, daha az tıbbi sorun ve artan iş memnuniyeti sayılabilir.

Beyin görüntüleme tekniklerinin kullanımı ile araştırmacılar, bir kişi psikoterapi gördükten sonra beyindeki değişiklikleri görebildiler. Çok sayıda çalışma, psikoterapinin bir sonucu olarak akıl hastalığı olan kişilerde (depresyon, panik bozukluğu, TSSB ve diğer durumlar dahil) beyin değişikliklerini tanımlamıştır. Çoğu durumda psikoterapiden kaynaklanan beyin değişiklikleri ilaçtan kaynaklanan değişikliklere benzerdir.

Psikoterapiden en iyi şekilde yararlanmanıza yardımcı olmak için, terapiye işbirlikçi olarak yaklaşmalı, açık ve dürüst olmalı ve kararlaştırılan tedavi planınızı izlemek gerelir. Oturumlar arasında konuştuklarınızı uygulamak gibi ödevleri takip edin.

Psikoterapi Ekolleri

Psikiyatristler ve diğer akıl sağlığı profesyonelleri çeşitli terapi türleri kullanırlar. Terapi tipinin seçimi hastanın özel hastalığına ve koşullarına ve tercihine bağlıdır. Terapistler, tedavi gören kişinin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak için farklı yaklaşımlardan unsurları birleştirebilir. Belirli bir ekolün psikoterapi nedir sorusuna verdiği cevabı aşağıda bulabilirsiniz.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT), insanların daha doğru düşünceler ve fonksiyonel davranışlarla değiştirerek, zararlı veya etkisiz olan düşünce ve davranış kalıplarını tanımlamasına ve değiştirmesine yardımcı olur. Bir kişinin mevcut sorunlara ve nasıl çözüleceğine odaklanmasına yardımcı olabilir. Genellikle “gerçek dünyada” yeni beceriler uygulamayı içerir.

BDT, depresyon, anksiyete, travma ile ilgili bozukluklar ve yeme bozuklukları gibi çeşitli bozuklukların tedavisinde yardımcı olabilir. Örneğin, depresyonu olan bir kişinin depresyona katkıda bulunan olumsuz düşünce kalıplarını veya davranışlarını tanımasına ve değiştirmesine yardımcı olabilir.

Kişilerarası terapi, kısa süreli bir tedavi şeklidir. Hastaların çözülmemiş keder, sosyal veya iş rollerindeki değişiklikler, önemli başkalarıyla çatışmalar ve başkalarıyla ilgili sorunlar gibi zahmetli olan kişilerarası sorunları anlamalarına yardımcı olur. İnsanların duyguları ifade etmenin sağlıklı yollarını ve iletişimi geliştirmenin yollarını ve başkalarıyla ilişkilerini öğrenmelerine yardımcı olabilir. En sık depresyon tedavisinde kullanılır.

Diyalektik davranış terapisi, duyguları düzenlemeye yardımcı olan belirli bir BDT türüdür. Genellikle kronik intihar düşüncesi olan insanları ve sınırda kişilik bozukluğu, yeme bozuklukları ve TSSB olanları tedavi etmek için kullanılır. İnsanların sağlıksız veya yıkıcı davranışları değiştirmek için kişisel sorumluluk almasına yardımcı olacak yeni beceriler öğretir. Hem bireysel hem de grup terapisini içerir.

Psikodinamik terapi, davranış ve zihinsel refahın, çocukluk deneyimleri ve bilinçsiz olan uygunsuz tekrarlayan düşünceler veya hislerden (kişinin farkındalığının dışında) etkilendiği fikrine dayanır. Bir kişi, kendi farkındalığını geliştirmek ve eski kalıplarını değiştirmek için terapistle birlikte çalışır ve böylece yaşamını daha iyi kontrol altına alabilir.

Psikanaliz, psikodinamik tedavinin daha yoğun bir şeklidir. Seanslar genellikle haftada üç veya daha fazla kez yapılır.

Destekleyici terapi, hastaların kendi kaynaklarını geliştirmelerine yardımcı olmak için rehberlik ve cesaretlendirme kullanır. Benlik saygısı oluşturmaya, kaygıyı azaltmaya, başa çıkma mekanizmalarını güçlendirmeye ve sosyal ve toplumsal işlevselliği geliştirmeye yardımcı olur. Destekleyici psikoterapi, hastaların ruh sağlığı durumları ile ilgili, başlarına hayatlarının geri kalanını etkileyen sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olur.

Psikoterapi nedir sorusuna cevap vermeye çalıştığım bu yazım umarım size yarar sağlamıştır. Sorularınızı, yazı alanının altındaki yorum kutucuğundan iletebilirsiniz.

Kaynak: https://www.psychiatry.org/patients-families/psychotherapy